Andro Knel
Er zijn twee boeken over de ramp geschreven die de moeite waard zijn om te lezen. Het zijn:
Roy Khemradj is 22 jaar verslaggever bij de NOS geweest. In dit boek uit 1990 beschrijft hij de historie en situatie rondom de SLM en de politieke situatie in Suriname in aanloop naar 1989. Twee aspecten die met elkaar verbonden waren. De laatste momenten voor de crash komen uitgebreid aan bod, inclusief de landing en de gesprekken in de cockpit.
Het boek is in het tweedehands-circuit of bij sommige bibliotheken nog te verkrijgen.
ISBN: 90-72477-05-7
Iwan tol is sportjournalist en schreef voor diverse bladen zoals VI en Nieuwe Revu. In 2005 bracht Iwan Tol het boek uit genaamd: "Eindbestemming Zanderij. Het vergeten verhaal van het kleurrijk elftal". Op de website van nu.nl staat een stukje over het boek geschreven.
Het boek beschrijft wie de voetballers van het Kleurrijk Elftal waren, wat hun dromen waren en wat er mis ging op die fatale dag op 7 juni 1989. De fouten van de luchtvaartmaatschappij en de piloten. Het ongeloof, de ontsteltenis en het verdriet van de nabestaanden. Dit en meer staat beschreven in het boek. Hiernaast ziet u de voorzijde van dit boek. Bestel HIER het boek online of bestel het in de boekhandel: ISBN 90 204 0366 4
Hieronder vindt u enkele stukjes tekst uit het boek van Iwan Tol die op enige wijze over Andro gaan. Voor het overnemen van die stukjes tekst heb ik toestemming van de uitgever en de schrijver.
"Samen met Andro Knel, ook een halfbloed, deed Scharmin een beetje lacherig over hun ploeggenoten, die vol waren van de reis naar hun moederland. Ze wisten bijna niets over Suriname. In de auto op weg naar Schiphol, samen met Nick Stienstra, zijn vrouw en Percy Stuart lepelde Knel tot grote hilariteit van iedereen allerlei toeristische informatie op over Suriname. Op zaterdag, na afloop van de oefenwedstrijd tegen SV Bijlmer, vertelde Knel 's avonds aan zijn moeder dat het langs de lijn zwart van de mensen had gezien, waarop hij stil werd en verbaasd vaststelde: 'Verrek, ik ben zelf ook zwart.' Het was eigenlijk voor het eerst dat Knel besefte ook een beetje bij die Surinaamse gemeenschap te horen.
Knel was een vrolijke, spontane jongen, wars van sterallures. Hij ging bijvoorbeeld liever op zijn rollerskates naar Sparta dan dat hij daar met een dure auto kwam aanrijden. Met de skates onder ging hij bovendien veel sneller door de drukke stad. Dat hij op zijn rolschaatsen naar de club kwam, leverde hem natuurlijk een hoop opmerkingen op. Jan Nijman, de forse, kale trainer van Sparta 2, schudde steevast meewarig zijn hoofd als hij Knel op 'die dingen' voorbij zag komen en het indrukwekkende wagenpark links van zich liet liggen. 'Maar ja, als die rare Knel maar op tijd komt', dacht hij bij zichzelf. En Knel kwam nooit te laat.
Hieronder beelden van de bekerwedstrijd Sparta2 - RODA JC op 12 oktober 1986. We zien Andro in de kleedkamer tijdens de voorbereidingen en na de wedstrijd.
De voetbalwereld hoorde voor het eerst van Andro Knel in oktober 1986 toen de rookies van Sparta 2 het grote Roda JC uit de beker knikkerden. In het veld maakte hij zijn medespelers aan het schaterlachen toen hij tegen een van hen riep: 'Neem jij die Brandts effe over.' Voor alle duidelijkheid: Ernie Brandts was 28-voudig international, van Andro Knel had toen niemand ooit gehoord.
Daar kwam een paar maanden later verandering in toen hij van trainer Barry Hughes in de uitwedstrijd bij FC Groningen zijn opwachting in het eerste elftal mocht maken. Het ging er een stuk gemener aan toe dan bij het tweede, maar Knel hield zich prima staande in het Oosterpark. Voetbal International en Studio Sport waren lovend over 'de nieuwe Gullit'. De vergelijking sloeg vooral op hetzelfde rastakapsel van Knel, want als linksback leek hij in de verste verte niet op de aanvaller van AC Milan.
In die wedstrijd tegen FC Groningen dreigde John de Wolf hem in elkaar te slaan en ook Jan van Dijk schold Knel de huid vol. Een groter compliment konden ze hem niet maken. Van Dijk noemde Knel in het voorbijgaan 'een zwartjoekel'. De Spartaan had direct zijn antwoord klaar. 'Ik versta je nauwelijks, kleine dwerg, met dat Groningse accent van je. Maar zwartjoekel kende ik nog niet. Da's een goeie van je. Ik zal 'm onthouden.'
De verslaggevers noteerden na afloop gretig zijn spontane uitspraken. De volgende dag schreef er zelfs eentje dat Knel 'een tropische verrassing in melkchocolade' was.
Op de dag van het vertrek naar Suriname zette Anja van Dijk (moeder van Andro) en haar vriend Peter Andro af op het metrostation 'De Slinge' in Rotterdam. 'Hij gaf mij een zoen en Peter een hand. Hij liep weg, maar kwam speciaal nog even terug. "Peter": zei hij, "zorg je goed voor mijn moeder en mijn zusjes?" Normaal gesproken zou je zo'n opmerking niet meer onthouden, maar door het ongeluk heeft dat een heel andere lading gekregen.
Bij NAC verzamelden zich in de loop van de middag tientallen supporters voor de ingang van het stadion aan de Beatrixstraat in Breda om Andro Knel te herdenken. De fans legden bloemen neer die veelal werden bedekt met geel-zwarte sjaaltjes van hun club. De bloemenzee groeide uit tot een groots eerbetoon aan Knel. Op zaterdag, drie dagen na de ramp, reisde zelfs een groep supporters van zijn oude club Sparta naar Breda om een laatste eresaluut aan de verdediger te brengen. Later die week werden alle sjaals en bloemen naar het stadion gebracht en op de stenen tribunes van de B-side neergelegd.